Уважаемые якутяне!
От имени руководства Республики Саха (Якутия) и от себя лично поздравляю вас с Днём родного языка и письменности в республике!
В современном мире в условиях глобализации и урбанизации, проблема сохранения и развития родных языков без преувеличения стала одним из главных вопросов развития страны. Каждый язык, независимо от количества его носителей, вносит уникальный вклад в духовное наследие человечества.
Президент Российской Федерации Владимир Путин, выступая на заседании Совета по межнациональным отношениям, подчеркнул: «У нас большая, многоликая страна, и в этом многообразии культур, традиций, обычаев – наша сила, огромное конкурентное преимущество и потенциал».
2024 год – Год семьи в России и Год детства в Республике Саха (Якутия), и большое внимание будет уделено популяризации и повышению интереса к родным языкам у детей. И эта работа должна начинаться именно в семье, потому что именно через родную речь, родной язык в ребенке полностью раскрываются заложенные природой способности.
Сегодня одним из главных источников информации для детей стала глобальная сеть интернет. Поэтому в работе по сохранению и развитию родных языков мы должны идти в ногу со временем. И здесь главной задачей является создание большого объёма цифрового медиа контента на родных языках для заполнения сети интернет.
В республике работает много студий, которые делают современные развивающие проекты, помогающие детям формировать интерес к обучению, сохранять родной язык и национальную культуру. Большую работу ведет НВК «Саха». Аниматоры компании выпустили 50 мультфильмов для детей. По заказу НВК «Саха» местные производители выпустили 65 анимационных фильмов на якутском языке.
Очень актуальным сегодня является внедрение родных языков в игровые программные приложения.
У нас проводится масштабная работа по сохранению и развитию родных языков. Это и обеспечение населения новыми языковыми технологиями – специальными шрифтами, и электронными словарями, онлайн-переводчиками и обучающими программами.
Якутяне уже имеют возможность пользоваться голосовым переводчиком Ayana, работающим на основе искусственного интеллекта, который переводит с русского языка на эвенкийский. Разработаны переводчики на долганский и эвенкийский языки, якутский язык включен в сервис «Яндекс. Переводчик». Теперь на якутский язык можно перевести любой текст с девяноста восьми языков мира.
Дорогие жители республики!
В этот праздничный день выражаю искреннюю благодарность всем, кто вносит свой вклад в деле сохранения и развития родных языков и письменности народов республики! Пусть родная речь всегда звучит на бескрайних просторах нашей прекрасной якутской земли!
Глава Республики Саха (Якутия) А.С. Николаев
Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дархана Айсен Сергеевич Николаев төрөөбүт тыл уонна сурук-бичик күнүнэн эҕэрдэтэ
Ытыктабыллаах Саха сирин олохтоохторо!
Саха Өрөспүүбүлүкэтин салалтатын аатыттан уонна тус бэйэм өрөспүүбүлүкэбитигэр ыытыллар Төрөөбүт тыл уонна сурук-бичик күнүнэн эҕэрдэлиибин!
Аныгы олоххо глобализация уонна урбанизация усулуобуйатыгар төрөөбүт тыллары чөл хаалларыы уонна сайыннарыы кыһалҕата дойду сайдыытын биир сытыы боппуруоһунан буолар. Хас биирдии тыл киһи аймах духуобунай нэһилиэстибэтигэр сүҥкэн кылааты киллэрэр.
Арассыыйа Федерациятын Бэрэсидьиэнэ Владимир Путин омуктар икки ардыларыгар сыһыаҥҥа сэбиэт мунньаҕар тыл этэригэр: «Биһиги араас омуктаах улахан дойдулаахпыт. Бу араас култуура, үгэс – биһиги күүспүт, күрэстэһэр кыахпыт», – диэбитэ.
2024 сыл – Арассыыйаҕа Дьиэ кэргэн, Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр – Оҕо саас сыла. Онон оҕолор төрөөбүт тылларыгар интэриэстэрин күүһүрдүүгэ, тылы сайыннарыыга улахан болҕомто ууруллуоҕа. Бу үлэ дьиэ кэргэҥҥэ саҕаланыахтаах, оҕо ис кыаҕа ийэ тылын нөҥүө төрөөбүт саҥатынан толору арыллар.
Бүгүн оҕолор интернет ситимиттэн информация ылаллар. Онон тыллары чөл хаалларыыга уонна сайыннарыыга биһиги олох тэтимиттэн хаалыа суохтаахпыт.
Манна сүрүн сорукпутунан интернет ситимин төрөөбүт тылынан оҥоһуллубут контенынан толоруу буолуохтаах. Билигин өрөспүүбүлүкэҕэ аныгы сайыннарар бырайыактары оҥорор, оҕолор төрөөбүт тылларын уонна төрүт култуураларын үөрэтэллэригэр, интэриэстэрин тардар студиялар аҕыйаҕа суохтар. Бу эйгэҕэ «Саха» НКИХ улахан үлэни ыытар. Хампаанньа аниматордара оҕолорго аналлаах 50-тан тахса мультипликационнай киинэни уһуллулар. Оттон олохтоох оҥорон таһаарааччылар «Саха» НКИХ сакааһынан саха тылынан 65 анимационнай киинэни таһаардылар. Оонньуу бырагыраамаларын сыһыарыыларыгар төрөөбүт тыллары киллэрии билигин туохтааҕар да суолталаах. Бүгүн нэһилиэнньэни тыл саҥа технологияларынан – анал сирииптэринэн, электроннай тылдьыттарынан, онлайн-тылбаасчыттарынан уонна үөрэтэр бырагыраамаларынан хааччыйыыга, тыллары чөл хаалларыыга уонна сайыннарыыга улахан үлэ ыытыллар. Саха сирин олохтоохторо искусственнай өйгө олоҕуран үлэлиир Ayana тылбаасчытынан туһанар кыахтаннылар. Бу тылбаасчыт нуучча тылыттан эбэҥки тылыгар тылбаас оҥорор. Долган уонна эбэҥки тылыгар тылбаасчыттар ырытыллан оҥоһулуннулар, саха тыла «Яндекс. Переводчик» сервискэ киирбитэ. Билигин аан дойду 98 тылынан суруллубут тиэкиһи саха тылыгар тылбаастыыр кыах баар буолла.
Күндү өрөспүүбүлүкэ олохтоохторо!
Бүгүҥҥү үөрүүлээх күҥҥэ өрөспүүбүлүкэбит норуоттарын төрөөбүт тылларын уонна суруктарын-бичиктэрин чөл хаалларарга туруулаһар бар дьоммор махтанабын! Киэҥ Сахабыт сирин хайа баҕар муннугар төрөөбүт тылбыт сайда турдун!
Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дархана А.С. Николаев
